» احترام به طبیعت در ایران باستان
احترام به طبیعت در ایران باستان
بایزید بسطامی ملقب به سلطان العارفین ، عارف و فیلسوف و شاعر ایرانی در قرن دوم هجری در بسطام متولد شد ، از بایزید در مقام یکی از عرفای بزرگ تاریخ ایران نام برده می شود.
از تعالیم مهم اخلاقی بایزید میتوان به احترام به مقام مادر،احترام به پیروان سایر ادیان،احترام به مقام اساتید و بزرگان و همچنین احترام به عناصر طبیعت از جمله حیوانات و گیاهان اشاره کرد
امروزه شماری از فلاسفه محیط زیستی عنوان میکنند که فلسفه غرب از ابتدا در مسیر اشتباهی افتاده است که توجه آن بیشتر معطوف به انسان در جایگاه عنصری مجزا از هستی بوده است.
فیلسوفان محیط زیستی بعد از انتقاد به نگرش غربی به طرز نگرش سایر فرهنگ ها و بررسی افکار و آداب و رسوم افراد اولیه روی آورده اند.
با توجه به اینکه در فرهنگ غنی ایرانی ، به ویژه در دوره اشکانیان توجه به عناصر طبیعت یکی از تعالیم مهم اخلاقی و دینی بوده است،این موضوع میتواند مورد توجه شرق شناسان و ایران پژوهان غبی قرار گیرد .
در آیین زرتشت، احترام به عناصر طبیعت (خاک، آب و آتش)، جایگاه ویژهای دارد و کسی نباید این عناصر را به هم بزند. بهطوریکه اجتناب از آلودن آب و عناصر دیگر جزو شرایط و لوازم یک زندگی پاک محسوب میشود.
در تاریخ آمده است که در زمان مأمون عباسی، وی یکی از بزرگان زرتشتی را دعوت میکند تا به دربار وی بیاید و با شخصی که از آیین زرتشت برگشته، مناظره بکند که در این مناظره مسئلۀ اجتناب از آلودگی آب مطرح و بحث میشود.
همچنین نقل شده است که برخی از پادشاهان در دورۀ اشکانیان (اشکانیان از آریاییهای پارتی بودند که با قوم سکه مجاورت داشتند) نظر به اهمیتی که برای عنصر آب قائل بودند، از مسافرت دریایی خودداری میکردند و این به خاطر آن بوده که آب را نیالایند. حتی برخی از مغها هم در این زمان هیچگونه جانداری را نمیکشتند و غذای حیوانی نمیخوردند. یکی از قوانین سختگیرانهای که در زمان اشکانیان وجود داشت، این بود که اگر شخصی بر ضد طبیعت عمل شنیعی مرتکب میشد، میبایست خودکشی کند...
بایزید بسطامی
محمد کاظم گنجوی
انتشارات درج سخن