» معرفی کتاب : خانواده شاد
معرفی کتاب: خانواده شاد
نویسنده: پیرل درگو
مترجم: راضیه مهدیه (با مقدمه دکتر محمدرضا سرگلزایی – روانپزشک)
نشر: بهار سبز
تحلیل رفتار متقابل یا Transactional Analysis رویکردی جذاب و متفاوت در شرح، سببشناسی و درمان مشکلات بینفردی و درگیریهای روانشناختی است. «اریک برن» روانپزشک کاناداییتبار آمریکایی در دهه شصت میلادی این گفتمان جدید را ابداع و ترویج کرد، گفتمانی که ساده، قابل فهم و کاربردی است.
یکی از مفاهیم «تحلیل رفتار متقابل» این است که حتی در زمانهایی که گمان میکنیم در حال انتخاب آگاهانه رفتارها و تعاملاتمان هستیم، بهشدت تحتتأثیر «پیشنویس»های زندگیمان قرار داریم.
«پیشنویسها» ساختاری نمایشنامهای دارند و توسط خانواده، مدرسه، رسانه و فرهنگ اجتماعی به ما القاء میشوند و ما بر اساس نقشی که در این نمایشنامه به ما تحویل شده، انتخاب میکنیم. مثلاً اگر نقش «قربانی» تحویلِ ما شده باشد ما به شکل مکرر در زندگیمان افراد و موقعیتهایی را انتخاب میکنیم که به ما آسیب وارد کنند و ما در بستر این موقعیتها و در همبازی شدن با این افراد نمایشنامهمان را به صحنه میبریم. پیشنویسها شامل مجموعهای از «بایدها» و «نبایدها» هستند که تار و پود هر پیشنویس را میسازند.
بایدها که در تحلیل رفتار «رانشگر» یا «Driver» نامیده میشوند و نبایدها که در تحلیل رفتار «بازدارنده» یا «injunction» ناممیگیرند خط قرمزهایی هستند که بازیگر نمایشنامه در چارچوب آنها نقش خود را بازیمیکند.
نمونههایی از رانشگرها عبارتند از:
قوی باش، سختکوش باش... .
نمونههایی از بازدارندهها عبارتند از:
بچه نباش، احساساتی نباش، وابسته نباش... .
خانواده به عنوان اولین نهاد فرهنگساز و ایجادکننده انضباط، نقش بیهمتایی در بافتن پیشنویس زندگی ما دارد، بنابراین «Pearl Drego» در کتاب ارزشمند «Happy Family» به سراغ خانوادهها رفته تا به آنها بیاموزد که چگونه میتوانند «مجوز» خروج از پیشنویسها را برای اعضای خانواده فراهم کنند.
نویسنده این کتاب آگاه بوده که برای تغییر در باورها و شکلدهی عواطف و رفتار، آموزشی عقلانی کافی نیست بلکه باید بخشهای هیجانی و عاطفی مغز را هم درگیر کرد بنابراین از عناصر نمایشی برای «صدور مجوزها» بهره برده است.
مغز انسان ارتباط خارقالعادهای با قصه و نمایش برقرار میکند و فضای آیینی مقاومتها و سرسختیها را میشکند لذا گمان میکنم که الگوی ای راهنمایی برای حرکت جمعی بهسمت رشد و آزادی از اسارت بازدارندههای تعاملی باشد.
دکتر محمدرضا سرگلزایی